آموزش کوزه در آموزشگاه موسیقی تماشاگه راز

نواختن این ساز در بلوچستان رایج است. تشتک یک بشقاب تو گود از جنس برنج یا آلیاژهای مشابه است که کاربرد غیر موسیقایی آن استفاده در زیر شیر سماور است و اندازۀ معین و ثابتی ندارد. کوزه در واقع همان کوزه های متداول بلوچی است که مورد استفادۀ خانگی برای حمل و نگهداری آب است. غاین کوزه ها شحکمی برآمده و دهانه ای به نسبت باریک دارند.

کوزه

طرز نواختن با کوزه

در ترکیب از دو کوزه و یک تشتک استفاده می کنند. داخل هر کوزه مقداری آب ریخته شده و کوزه ای که آبش بیشتر است صدایش زیرتر و کوزه با آب کمتر صدایی بم تر دارد. نوازنده با کف هر دو دست خود به طور متناوب بر دهانۀ کوزه ها و پشت تشتک ضربه می زند و آن ها را به صدا در می آورد. صدای کوزه ها بم و گرفته و در تضاد با صدای تشتک است و این دو صدا در مجموع به طور متناوب(نه همزمان) شنیده می شوند. این مجموعه ساز معمولا در کنار قیچک و تمبورک نواخته می شوند و در سایر نمونه های موسیقی بلوچستان کاربردی ندارند. با انتخاب تشتک مناسب از نظر زیر و بمی صدا و با کم و زیاد کردن آب داخل کوزه ها می توان صدای ترکیبی تشتک و کوزه را به طور نسبی با سایر سازهای بلوچی کوک کرد.

نواختن سازهای کوبه‌ای خصوصاً کوزه با تفکری اشتباه است، به صورتی که آن را همانند دف و تنبک با همان لحن می نوازند که البته شیوه نادرستی است. چون هر سازی باید با توّجه به نوع صدادهی و لحن مخصوص خود نواخته شود و باید از ترکیبات ریتمیک متناسب با هویت ساز استفاده نمود. ساز کوزه افزون بر این که خاستگاه ایرانی دارد ، دارای صدادهی بسیار نزدیکی با طبلا است و در سازبندی موسیقی ایرانی دارای رنگ جدید و خوبی نیز هست.

منبع : آموزشگاه موسیقی